بررسی ارتباط بین چندشکلی ژن scd1 با صفات تولیدی در گاو شیری هلشتاین

ژن استرویل کوآدیسچراز(scd1) که با نام دلتا 9 دیسچراز نیز شناخته می شود در غدد پستانی نشخوارکنندگان قرار دارد. این ژن ِیک آنزیم کلیدی برای متابولیسم اسیدچرب تولید می کند که با نقش کاتالیزوری خود مسئول تشکیل یک پیوند دوگانه در ناحیه 9? اسیدهای چرب متوسط و بلند زنجیر است. با توجه به نقش ژن scd1 در متابولیسم چربی و تاثیر آن بر سلامتی انسان و همچنین مطالعات qtl صفات تولید شیر، ژن scd1 بعنوان یک ژن کاندید مرتبط با صفات تولید شیر در گاوهای شیری در نظر گرفته شده است. وجود یک چند شکلی از نوع snp در ناحیه اگزون5 این ژن ممکن است ترجمه حاصل از ژن scd1 را کنترل کند. این چند شکلی حاصل جایگزینی اسیدآمینه والین با آلانین است. در حالت وجود نوکلئوتیدa یک جایگاه برش برای آنزیم برشی ncoi ایجاد شده و در نتیجه آلل v به صورت یک باند 400 جفت بازی و آلل a به صورت یک باند 200 جفت بازی بر روی ژل آگارز قابل تشخیص خواهد بود. به منظور بررسی این چند شکلی و ارتباط آن با صفات تولید شیر، از 408 رأس گاو هلشتاین در 5 گاوداری صنعتی اصفهان که دارای رکوردهای تولید و ترکیبات شیر در شکم اول بودند بطور تصادفی، نمونه-گیری خون انجام شد. تعیین ژنوتیپ به روش pcr-rflp انجام شد. پس از انجام مراحل استخراج، تعیین کیفیت و کمیت dna استخراج شده و تکثیر و هضم توسط آنزیم برشی، محصول هضم بر روی ژل آگارز 5/1 درصد مشاهده گردید. هر دو آلل a و v در هر پنج گله مشاهده شد که فراوانی آن ها در مجموع به ترتیب برابر 58/0 و 42/0 بود. فراوانی ژنوتیپ های aa، av و vv نیز به ترتیب برابر 26/0، 65/0 و 09/0 بود. مجموع گله ها برای این چند شکلی در تعادل هاردی-وینبرگ قرار نداشتند. عدم وجود تعادل احتمالا به دلیل انتخاب حیوانات به نحوی بوده که غیر مستقیم ژن scd1انتخاب شده و تعادل هاردی-وینبرگ را بر روی مقدار تولید شیر و درصد پروتئین تحت تاثیر قرار داده است. آنالیز ژنتیکی جمعیت توسط برنامه ی نرم افزاری popgen 32 انجام شد. شاخص های به دست آمده، وجود تنوع بالای این چند شکلی و همخونی و ارتباط ژنتیکی بالا را در جمعیت مورد نشان می دهد. به منظور تعیین اثر ژنوتیپ بر روی صفات تولیدی از برنامه ی نرم افزاری sas، رویه ی glm استفاده شد. اثر ژنوتیپ و اثر ترکیبی گله، سال و فصل زایش به عنوان اثرات ثابت و روز های شیردهی و روز های باز به عنوان واریانس مشترک در مدل در نظر گرفته شدند. ژنوتیپ بر تولید شیر تصحیح شده و درصد پروتئین شیر اثر معنی دار داشت (01/0p<). افراد دارای ژنوتیپ vv در مقایسه با ژنوتیپ های av و aa از نظر آماری درصد پروتئین شیر و تولید شیر تصحیح شده بیشتری داشتند. همچنین گاو های دارای ژنوتیپ av نسبت به ژنوتیپ aa درصد پروتئین شیر و تولید شیر تصحیح شده بیشتری نشان دادند. این یافته می تواند دلیلی بر افزایشی بودن اثر آلل های این چند شکلی باشد. اثر غالبیت برای صفات مورد بررسی معنی دار نشد (05/0p>) که موید عمل افزایشی این چند شکلی می باشد. با توجه به وجود ارتباط بین این چند شکلی و صفات تولید شیر تصحیح شده و درصد پروتئین شیر و همچنین وجود تنوع بالای آن در جمعیت مورد مطالعه، می توان در انتخاب برای این صفات از این چند شکلی استفاده نمود.